Fuzaryjna zgorzel siewek to poważna choroba grzybowa atakująca młode rośliny zbóż, w tym jęczmień jary. Wywoływana jest głównie przez grzyby z rodzaju Fusarium, zwłaszcza Fusarium culmorum oraz Fusarium graminearum. Choroba ta może powodować znaczne straty plonu już na etapie wschodów, dlatego skuteczne jej zwalczanie stanowi istotny element agrotechniki jęczmienia jarego.
Objawy choroby
Fuzaryjna zgorzel siewek objawia się najczęściej:
- brunatnym przebarwieniem podstawy łodyżki siewki,
- zahamowaniem wzrostu roślin,
- żółknięciem i zamieraniem liścieni oraz liści właściwych,
- w skrajnych przypadkach — całkowitym zamieraniem rośliny przed lub tuż po wschodach.
Infekcja może rozpocząć się zarówno z zainfekowanego materiału siewnego, jak i z glebowego inokulum.
Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
Choroba rozwija się szczególnie intensywnie w warunkach:
- chłodnej i wilgotnej wiosny,
- zakwaszonej lub zbitej gleby,
- nieodpowiedniej agrotechniki (np. zbyt głęboki siew, brak zmianowania),
- dużej presji patogenów w glebie — np. po uprawie kukurydzy lub zbóż ozimych.
Metody zwalczania fuzaryjnej zgorzeli siewek
- Zaprawianie materiału siewnego
Najskuteczniejszą metodą ochrony przed zgorzelą jest stosowanie zapraw nasiennych o działaniu grzybobójczym. Zaprawy kontaktowe i układowe mogą ograniczyć rozwój patogenu już w pierwszej fazie wzrostu rośliny. Przykładowe substancje aktywne:
- protiokonazol,
- tebukonazol,
- fludioksonil,
- tritikonazol – np. Flutrix 050 FS
Dobór zaprawy powinien być uzależniony od lokalnych warunków oraz aktualnych zaleceń Instytutu Ochrony Roślin.
- Zdrowy materiał siewny
Wysokiej jakości, wolny od patogenów materiał siewny to podstawa ochrony. Należy unikać wysiewu ziarna własnego bez odpowiedniego zaprawienia i kontroli fitosanitarnej.
- Płodozmian
Unikanie monokultury oraz zbyt częstej uprawy zbóż na tym samym polu znacznie ogranicza presję patogenów. Zaleca się co najmniej 2–3-letnią przerwę w uprawie zbóż na tym samym stanowisku.
- Uprawa gleby i siew
- Odpowiednie przygotowanie stanowiska — rozdrobnienie resztek pożniwnych i głęboka orka pomagają w redukcji ilości patogenu w glebie.
- Unikanie zbyt głębokiego siewu (optymalnie 2–4 cm) ogranicza narażenie siewek na kontakt z patogenami.
- Wysiew w optymalnych warunkach wilgotnościowo-termicznych (temperatura gleby powyżej 8°C) skraca czas wschodów i ogranicza ryzyko infekcji.
- Odpowiednia agrotechnika
- Utrzymanie odpowiedniego pH gleby (optymalne dla jęczmienia to 6,0–7,0),
- unikanie nadmiernego zagęszczenia gleby,
- stosowanie zrównoważonego nawożenia — szczególnie fosforem i potasem.
Podsumowanie
Zwalczanie fuzaryjnej zgorzeli siewek w jęczmieniu jarym wymaga kompleksowego podejścia — od doboru zdrowego materiału siewnego, przez właściwe zaprawianie nasion, aż po odpowiednie praktyki uprawowe. Systematyczne stosowanie integrowanej ochrony roślin oraz monitorowanie warunków środowiskowych to klucz do ograniczenia strat wywoływanych przez tę groźną chorobę.
Dowiedz się więcej na stronie Innvigo!
